Door Christine Van Mulders

Het befaamde Goeyvaerts Strijktrio is een van de Artists in Residence van het KMSKA. Het trio speelt composities uit de 20ste en 21ste eeuw. Waar staan ze voor? En wat behelst hun residentie? Een gesprek met Kris Matthynssens, Pieter Stas en Fedra Coppens.

‘We kozen voor de naam Goeyvaerts, omdat we grote bewondering hebben voor de componist Karel Goeyvaerts (1923-1993), die vele stijlen vertegenwoordigde in zowel zijn spel als zijn composities. Ook wij spelen bijna alle muziek uit de periodes van Eugène-Auguste Ysaÿe vanaf ongeveer 1920, Anton Webern, Iannis Xenakis en Arvo Pärt. We beperken ons ook niet tot bepaalde muziekstijlen, zoals New Complexity of de twaalftoonstechniek. Slechts enkele uitzonderingen hebben ons geleid naar ietwat oudere muziek, zoals Verklärte Nacht (1899) van Arnold Schönberg, voor strijksextet.’

Waarom een strijktrio?

‘We vinden het strijktrio een interessant en specifiek genre, dat eigenlijk onderschat is, zowel het beoefenen ervan als het repertoire. Het gebeurt eerder zelden dat we ons aan een andere bezetting wagen. We hebben heel bewust gekozen voor het strijktrio en wilden van bij het begin niet in concurrentie gaan met de vele, bekende strijkkwartetten, wat ons bevrijdde van een zekere last. Deze keuze heeft onze band met het recentere repertoire mede ondersteund. Het repertoire is ook betrekkelijk overzichtelijk. Vele componisten hebben slechts één trio geschreven, dikwijls op een scharnierpunt van hun carrière, wat het ook boeiend maakt. Het meer experimentele karakter van deze composities, waardoor we als trio getriggerd zijn, maakt het ook programmatorisch interessant.’

Jullie geven ook les. In welke mate heeft jullie focus op het strijktrio impact (gehad) op jullie muziekonderwijs?

‘Onbewust ga je in een educatieve context van kamermuziek extra aandacht schenken aan de balans van het individu binnen de muziekgroep, een belangrijk aspect bij trio’s. Voorts spreekt het voor zich dat onze profilering als strijktrio invloed heeft op het aanreiken van een repertoire en het opzetten van specifieke projecten.’ ‘In enkele projecten met de conservatoria van Gent, Antwerpen, Brussel en Amsterdam werden studenten uitgenodigd om korte composities voor trio te schrijven binnen een thema. Wij maakten deel uit van hun educatieve ervaring door deze nieuwe partituren meteen ook met ons trio te interpreteren. De projecten Stippels en Pixels, Bach-Cage en Faustus, gekoppeld aan de muziek van respectievelijk Swinnen, Bach en Schönberg, waren heel verrijkend. Sommige participanten, zoals Frederik Neyrinck, Daan Janssens en Annelies Van Parys, kennen we intussen als succesvolle componisten.’

Jullie hebben een impressionante discografie bij elkaar gespeeld. Wat is jullie top drie van belangrijkste opnames of projecten?

‘Stabat Mater van Arvo Pärt staat zeker bovenaan. We kregen hiervoor de prestigieuze Edison Prijs. Een hele eer, want we zijn het enige ensemble voor kamermuziek in België dat deze erkenning mocht ontvangen. Het was een bijzonder project, door de uitbreiding met drie zangers, het gegeven van Just Intonation, crowdfunding…’ ‘Voorts is het moeilijk om te kiezen. Anton Webern en Arnold Schoenberg, Sofia Gubaidulina en Giya Kancheli, Nikolai Kondorf, Wolfgang von Schweinitz… Iedere opname heeft een eigen verhaal, een specifieke voorbereiding en focus, een ander totaalconcept. Vanuit onze bewuste invalshoek en vraagstelling – wat willen we toevoegen aan de gigantische markt? – kunnen we zeggen dat we met elk project iets nieuws hebben bereikt.’

‘Ook het langdurige project en de intensieve samenwerking met Charles Wuorinen horen thuis in het rijtje toppers. Het begon met zijn appreciatie voor onze interpretatie van Schoenberg. Hij wou daarom voor het Goeyvaerts Strijktrio een nieuwe compositie schrijven. Uiteindelijk hebben we de middelen en de plaats voor deze bijzondere wereldcreatie gevonden: het Guggenheim Museum in New York. Een gigantische eer.

Wat is jullie belangrijkste insteek bij het maken van muziek?

‘We willen een compositie telkens opnieuw met een frisse blik bekijken en herlezen, vanuit de context waarin we op dat moment in het leven staan. Alles is constant in beweging. Twee interpretaties zijn nooit dezelfde. Onze persoonlijkheden, ideeën, interesses, gewaarwordingen van het moment worden tijdens het musiceren gekanaliseerd in interpretaties. Daarbij is het voordeel van hedendaagse muziek dat je niet te belast bent met voorbeelden. De weg naar nieuwe studie- en spelmethodieken ligt daardoor meer open.’

Tot slot: jullie zijn Artists in Residence. Wat betekent dat voor jullie?

‘De essentie is de link tussen klank en beeld. Dit verhaal is voor ons al gestart met onze samenwerking vanaf de jaren 1998 met Stef van Bellingen [curator en directeur van het hedendaagse kunstplatform WARP in Sint-Niklaas; CVM], in het kader van een zesdelige reeks Klankkleuren over kunst van de laatromantiek tot nu.’

Dit artikel verscheen eerder in ZAAL Z.