De Pelgrim
Kunst en zingeving in een onttoverde wereld (1924-1931)
In het kader van het Antwerpse stadsfestival Barokke Influencers stelt het KMSKA de expo De Pelgrim voor. In de schaduw van de historische avant-garde stichtten enkele Vlaamse kunstenaars in 1924 de katholieke kunstenaarsvereniging De Pelgrim. Hun doel? Zich afzetten tegen een wereld die steeds moderner wordt en teruggrijpen naar het geloof. Dat deden ze echter niet door vast te houden aan vroeger. Integendeel. Pelgrimkunstenaars begrepen het nieuwe, innovatieve aspect van moderne kunst maar al te goed.
Je herontdekt het (internationale) netwerk van De Pelgrim en de religieuze gemeenschapskunst van het interbellum. Zoals vele andere cultuurkritische stemmen maakten de bezielers van De Pelgrim zich zorgen over waartoe de doorgedreven modernisering zou leiden. Om de kerkelijke kunst te moderniseren én om een dam op te werpen tegen de moderne massacultuur stichtten Felix Timmermans, Ernest Van der Hallen en Flor Van Reeth in 1924 – in het Lierse begijnhof – De Pelgrim.
Prosper de Troyer, 1933, collectie Pas-Chaudoir, Belgie - Jesus et les autres
Paul Joostens, collectie Mu.ZEE - Le ciel est à nous
Bij de eerste twaalf leden – apostelen – zaten schilders, architecten, dichters, schrijvers, muzikanten, ontwerpers en theatermakers. De Pelgrim streefde naar gemeenschapskunst en trachtte moderniteit en geloof te verenigen. Van 1924 tot 1931 nodigden zij de hele geloofsgemeenschap uit voor ‘een pelgrimage naar het innerlijke’. Die zoektocht kreeg concreet vorm in een gelijknamig tijdschrift en in twee tentoonstellingen in 1927 en 1930 in Antwerpen. De Antwerpse jezuïet Leonce Reypens was de ‘geestelijke leidsman’ van het genootschap en medestichter van het Antwerpse Ruusbroecgenootschap. Gekende leden waren Albert Servaes, Huib Hoste, Renaat Veremans, Gerard Walschap, René Demedts en Marnix Gijsen.
Barokke Influencers is een initiatief van de Stichting Jezuïetenerfgoed, opgericht door UCSIA en Universiteit Antwerpen. Deze stichting van openbaar nut legt zich toe op de wetenschappelijke en maatschappelijke valorisatie van het roerend materieel erfgoed van de jezuïeten in Antwerpen en daarbuiten. UCSIA verzorgt de coördinatie van het stadsfestival. De Universiteit Antwerpen treedt op als co-organisator. De intendant van het stadsfestival Barokke Influencers is Harold Polis.