Oefening in nederigheid en verbeelding

Christophe Coppens (1969) heeft een hechte band met theater en opera. Hij maakte aanvankelijk carrière met een oeuvre op de grens van mode, design en kunst. Daarna legde hij zich toe op beeldend werk en de regie van opera’s.

DOOR DENNIS MARIEN EN AN VAN HERTUM

‘De Tien’ is een artistieke interventie waarmee Christophe Coppens een persoonlijke en inventieve kijk geeft op tien details uit de KMSKA-collectie. Hij vormt zijn selectie om tot een speelse en avontuurlijke ervaring. En: de Munt werkt mee. Dat wordt een unieke samenwerking.

 

Met de heropening van het museum in het vooruitzicht is het project ondertussen in volle ontwikkeling. Kan je vertellen over hoe het allemaal is begonnen?

‘Toen we dit project eerst bespraken, was ik meteen heel enthousiast, maar tegelijk ook voorzichtig. Tien nieuwe werken bedenken die tussen alle topstukken zouden komen te staan, dat leek me een zeer delicate ingreep, een oefening in nederigheid ook.’

‘Ik ben zelf een moeilijke museumbezoeker: ik hou niet van de clash tussen de typische installaties voor kinderen en de kunstwerken in een museumzaal. Mijn eerste gedachte was dat de schilderijen op zich zo tot de verbeelding spreken dat mijn inbreng overbodig zou zijn. Maar het uitlichten van een detail zet de verbeelding van een kind aan het werk. Het spoort aan tot anders kijken en ontdekken. Zo maak je van een museumbezoek een spannend avontuur. Mijn eerste museale ervaring als kind was trouwens in het KMSKA. Mijn grootvader nam me mee. Ik was altijd erg onder de indruk, vooral van de Rubenszaal, met haar hoge muren en roodfluwelen banken.’

Vanaf 2022 komen jouw creaties in de indrukwekkende museumzalen. Hoe heb je de selectie gemaakt van de tien kunstwerken waarmee je aan de slag bent gegaan?

‘Dat was best een uitdaging. Samen met de curatoren ging ik door de volledige lijst van kunstwerken die op zaal worden getoond. Zo kwamen we tot een eerste shortlist. Het was niet gewoon een kwestie van inspiratie vinden, maar ook een onderneming vol praktische overwegingen: je moet rekening houden met de beperkingen van de zaal, de spreiding over het hele museum, de veiligheid van de bezoekers… Deze opdracht draait niet om mij, het is geen soloshow! Net die uitdaging sprak me aan: sterk visueel werk maken dat tegelijk verdwijnt in de ruimte. “De Tien” is bedoeld voor alle kinderen, ongeacht hun achtergrond, maar het geheel mag niet kinderlijk aandoen.’ Daarom wou ik niet gewoon een detail uitvergroten, dat is te simplistisch. Ik zag een reeks tactiele werken voor me, met geluid of beweging, die aanzetten tot denken en fantaseren. Zo sporen ze de bezoekers aan om te verdwalen in het schilderij.’

Zit je persoonlijke favoriet uit onze collectie erbij?

‘Het is voor mij onmogelijk een favoriet te noemen. Ik kijk er wel enorm naar uit De verzoeking van de heilige Antonius van Maerten de Vos opnieuw te zien. Tijdens het selecteren van de schilderijen sprong die eruit: de vele details en vreemde wezens spreken meteen tot de verbeelding. Soms zijn het andere details die in het oog springen, zoals de vreemde houding van de hand van de Heilige Hiëronymus door Marinus van Reymerswale. Dit detail heeft iets intrigerends, maar is tegelijk spookachtig. In Landschap met de vlucht naar Egypte, een zeer klein, maar prachtig werk van Joachim Patinir, ging mijn aandacht dan weer naar de rots. Blijkbaar baseerde Patinir zich daarvoor op het landschap in zijn geboortestreek rond Dinant. ‘

Het is een zeer groot project geworden, waar je niet alleen aan werkt.

‘De tien werken worden op zeer verschillende manieren gemaakt. In plaats van met verschillende uitvoerende ateliers samen te werken koos ik ervoor om de link te leggen met een ander Belgisch instituut: de Munt in Brussel. Mijn ervaringen met hun ateliers zijn zo positief dat ik het team zeer graag hierbij wou betrekken. Ik regisseerde daar twee opera’s en mijn derde, Norma, gaat in december 2021 in première. Het is een bijzondere samenwerking, niet met de klassieke verhouding tussen opdrachtgever en uitvoerder, maar een echte wisselwerking. Mooi meegenomen is dat we zo een brug slaan tussen twee prachtige Belgische steden en culturele instellingen; Antwerpen en Brussel, een museum en een operahuis. We waren dan ook zeer blij dat de Munt toegezegd heeft, het is de eerste keer dat ze een productie voor een museum aanvaarden.’

We kijken natuurlijk erg uit naar de heropening. Hoe zie jij ‘De Tien’ het liefst over een klein jaar?

‘De werken zijn op dit moment in volle uitvoering. De volgende grote stap is de inhuizing. Bij de opening hoop ik natuurlijk kinderen te zien klimmen of kruipen in een installatie. Spannend!’

 

Dit interview verscheen eerder in het winternummer van ZAAL Z.
Foto bovenaan: Simon van Rompay