Baanbrekers van het abstracte. De Stijl versus Kring Moderne Kunst

13 februari 1920. Op uitnodiging van Jozef Peeters, drijvende kracht achter de Antwerpse Kring Moderne Kunst, geeft Theo van Doesburg, het gezicht van De Stijl, een lezing in Antwerpen: Klassiek – Barok – Modern. Die avond beseffen veel Vlaamse kunstenaars waar die nieuwe geometrische abstracte kunst heen kan gaan.

Met geometrische vormen in volle kleuren willen de kunstenaars een heldere, abstracte beeldtaal scheppen die voor iedereen op dezelfde manier leesbaar is. Zo kan kunst grenzen overstijgen en nieuwe gemeenschappen smeden, was de ambitie. Niet alleen in schilderijen, maar ook in architectuur, grafiek, meubels en zelfs interieurs. Kunst moest voortaan samenhangen met het dagelijks leven. Alles, van huis tot koffietafel, volgde dezelfde strakke principes.

De Kring Moderne Kunst is minder bekend dan De Stijl, maar was een even waardevolle schakel in het Europese netwerk van het constructivisme. In deze tentoonstelling krijgt de Antwerpse groep het podium dat ze verdient, naast De Stijl. Zelfs al vonden de leden van De Stijl het werk van hun zuiderburen te zwierig. Uiteindelijk geloofden beide avant-gardegroepen in dezelfde droom: een betere, naoorlogse wereld opbouwen. Na de destructie van Wereldoorlog I was het tijd om al die regionale verschillen en nationalistische emoties los te laten. 

Een echte blikvanger is de zeldzame interieurmaquette van Theo van Doesburg voor Café L’Aubette in Straatsburg. Dit bijzondere object, uit de collectie van het Nieuwe Instituut in Rotterdam, vormt het vertrekpunt van een verrassende dialoog met het werk van Jozef Peeters en zijn Antwerpse kring.

In primeur tonen we ook een recent teruggevonden vroeg werk van Georges Vantongerloo, de enige Belg die het manifest van De Stijl ondertekende en uitgroeide tot een internationaal invloedrijke pionier van de abstracte kunst.

In het prentenkabinet zie je hoe schilderijen, tekeningen, architectuurontwerpen, grafisch werk, meubels en zelfs tijdschriften allemaal samen een nieuwe vormentaal uitdroegen. Met werk van o.a. Theo van Doesburg, Cornelis van Eesteren, J.J.P. Oud, Vilmos Huszár, Jozef Peeters, Jos Léonard, Huib Hoste en Georges Vantongerloo.

Baanbrekers van het abstracte is een samenwerking van het KMSKA met het Nieuwe Instituut, museum voor architectuur, design en digitale cultuur in Rotterdam.