Krasse Koppen
Bruegel, Rubens en Rembrandt
Dit najaar van 2023 staat het gezicht centraal in de eerste grote tentoonstelling na opening. We tonen de ontwikkeling van een nieuw genre, dat van de tronie.
In de 17de eeuw piekt immers de interesse voor de tronie, het oude woord voor gezicht. Kunstenaars als Peter Paul Rubens, Rembrandt en Johannes Vermeer zetten al hun talent om het gelaat te schilderen. Tronies zijn vaak kleine werkjes, verbluffend geschilderd, getekend of gegraveerd. In deze intieme werken kom je dichter dan ooit bij de kunstenaar. Nooit eerder kwam het genre zo uitgebreid aan bod. Voor Krasse Koppen brengt het KMSKA maar liefst 76 nationale en internationale topstukken samen, de meest sprekende exemplaren.
In de 16de en de 17de eeuw zorgen kunstenaars voor een aardverschuiving. Ze weken het gezicht, het hoofd, los uit de context van Bijbelse en mythologische taferelen. Om het afzonderlijk en in al zijn glorie te tonen. Om ermee te spelen, het te bestuderen, te voorzien van kostuums en gekke bekken. Krasse Koppen gaat niet over portretten. Vooral niet over portretten, eigenlijk. Kunstenaars als Rubens, Rembrandt en Vermeer gebruiken op eigen initiatief anonieme modellen voor hun creatieve experimenten. Mensen die we niet hoeven te herkennen. Die vrijwillig hun portretrecht afstonden zonder naamsvermelding te wensen. Het zijn die koppen die we tonen. Heel gewone mensen, mensen zoals jij en ik. Waarbij het gezicht zijn eigen verhaal vertelt.
In Krasse Koppen volg je de evolutie van het genre via vijf thema’s. Van een prelude in de 15de eeuw tot uitlopers in de 19de eeuw, met als belangrijkste focus kunst uit de 17de eeuw. Rubens en Rembrandt zijn de gidsen tijdens deze expo, telkens opnieuw kom je hen weer tegen.
Het menselijk gezicht is alomtegenwoordig. In reclame, als selfies, op TikTok. Het lijkt alsof we altijd al zo omringd waren door gezichten. Maar niets is minder waar. Om tot dit punt te komen hebben we een heel parcours doorlopen. Krasse Koppen neemt je mee op een wonderlijke tijdreis naar de 16de en 17de eeuw. Het is een één op één ontmoeting met karaktervolle individuen, persoonlijk en intiem.
In Krasse Koppen leer je ook om door de ogen van de meesters te kijken. Belevingszalen leiden de thema’s in. Voor je de werken ontdekt, ga je aan de slag met gezichten. Je maakt een hoofdstudie en experimenteert met hoofddeksels, expressies en licht. Zo ervaar je stap voor stap wat het betekent om als kunstenaar gezichten te bestuderen en vast te leggen. Via kunstmatige intelligentie stel je ten slotte je eigen tronie samen.
De audiogids dompelt je onder in een poëtisch en informatief narratief. Je beluistert vijf boeiende gasten: auteur Heleen Debruyne, kunsthistoricus dr. Elmer Kolfin, sociaal psycholoog dr. Batja Mesquita en kunstfotograaf Dirk Braeckman.
Deze tentoonstelling is een samenwerking tussen KMSKA en National Gallery of Ireland. Na afloop in het KMSKA reist de tentoonstelling verder naar Dublin (24.02.2024 – 26.05.2024).
De topstukken
Je ontdekt in de expo 78 Krasse Koppen, afkomstig uit de collecties van 43 nationale en internationale bruikleengevers. Ontdek hier tien topstukken.
Johannes Vermeer schilderde in zijn loopbaan een handvol tronies. Dit 'Meisje met rode hoed' is een van de bekendste, naast uiteraard 'Meisje met de parel'. Dit is ook het kleinste (bewaarde) werkje dat Vermeer ooit schilderde.
1 / 10
Het is bekend dat Peter Paul Rubens gretig koppen 'naar het leven' schilderde - dat wil zeggen: met modellen voor zich. Rubens' tronies waren voor de atelierwerking essentieel en onmisbaar, en daarom bleven ze ook bewaard bij de kunstenaar.
2 / 10
Dit bijzonder gevoelige 'Hoofd van een meisje' laat zien hoe onterecht Sweerts' gebrek aan bekendheid is. We kijken naar een jonge vrouw die niet naar ons kijkt, maar naar iets dat buiten het beeld licht.
3 / 10
De jonge Rembrandt en zijn collega Jan Lievens begonnen in de jaren 1620 tronies te schilderen. Met hun speelse, virtuoze 'hoofdschilderijen', hadden ze al snel veel succes op de kunstmarkt. In de tronies kon je als schilder voluit gaan en was je niet gebonden door de eisen van bijvoorbeeld portretten.
4 / 10
5 / 10
Lelijke mensen zijn sowieso slecht, kwaadaardig en onbetrouwbaar. Dat was althans sinds de Grieks-Romeinse oudheid de overtuiging van velen. Jheronimus Bosch is de schilder van de slechte, zondige mens. De figuren op dit schilderij zijn niet alleen lelijk, hun gezichtsuitdrukking straalt ook agressiviteit uit.
6 / 10
Van Dürer weten we dat hij gezichten uitgebreid heeft bestudeerd. Hij schrijft er ook over in zijn studie over de proporties van het menselijk lichaam.
7 / 10
Het cartooneske gezicht van deze 'hertogin', haar gerimpelde boezem en haar ouderwetse kledij moesten bij de toeschouwers doelbewust afgrijzen en spot oproepen.
8 / 10
De jongeman op dit schilderij poseert in een ongedwongen houding, waarin hij zijn bovenlichaam driekwart naar links draait en zijn blik van ons afwendt.
9 / 10
Deze figuur stelt het zintuig 'de smaak' voor. Reeksen schilderijen met voorstellingen van de vijf zintuigen zijn een bekend fenomeen in de oude schilderkunst.
10 / 10
Tickets
Reserveer nu je ticket met tijdsslot voor Krasse Koppen
