schetsboek

Studiekop

Anthony van Dyck

Over dit werk

Object details

TitelStudiekop
Datumc. 1618-1620
Mediumolieverf op paneel
Afmeting37 × 30 cm
Inventaris nummer5168

Meer over dit werk

Op het centrale driehoekige kernstuk van dit paneeltje schilderde Van Dyck het hoofd van een magere oude man in verloren profiel, dit wil zeggen half in achteraanzicht bekeken. Mogelijk is dit een fragment van een paneel waarop meerdere koppen stonden afgebeeld. Een latere hand vervolledigde de onregelmatige vorm tot een staande rechthoek en schilderde er kledij en een donkere achtergrond bij. Niet de identiteit van het model was voor Van Dyck belangrijk, wel de pose en de speling van het licht op zijn gelaat en nekspieren. De penseelvoering is doeltreffend en getuigt van een scherp observatievermogen. Transparante verflagen wisselen elkaar af met opake partijen en met accenten die het licht weerkaatsen. Een verfrommelde witte kraag vormt het slotakkoord van deze sonate in grijzen, okers en bruinen. Van Dyck maakte de studie omstreeks 1618–1620, ter voorbereiding van een schilderij. Hij werkte toen als jonge kunstenaar in het atelier van Peter Paul Rubens. De tronie vormde het vertrekpunt voor de knielende figuur die Christus een rietstengel als staf aanbiedt, rechts onderaan op het schilderij Doornenkroning (Madrid, Museo del Prado, inv.nr. P001474) en op nog een tweede Doornenkroning (voorheen Berlijn, Kaiser Wilhelm Museum, inv.nr. 770, vernietigd tijdens WO II). Het personage op groot formaat is halfnaakt en draagt een hoofdband. Een anatomische krijtstudie van deze figuur wordt bewaard in Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen, inv.nr. MB 341 (PK)). Enkele andere tronies die in de kunsthandel circuleren zijn oefeningen van Van Dyck voor de hoofden van de overige personages op deze twee doeken.

Verwervingsgeschiedenis

Veiling bij veilinghuis Christie’s, New York, 3 juni 1987, lotnr. 52; veiling bij veilinghuis Sotheby’s, New York, 21 mei 1998, lotnr. 149a; privéverzameling, Parijs; kunsthandel Agnew’s, Londen; gekocht door het museum in 2016.